Zyrtarë të Listës Serbe shpeshherë thonë në publik se kjo parti politike është përfaqësuesja e vetme ligjore dhe legjitime e serbëve në institucionet e Kosovës, por zëri i tyre pothuajse asnjëherë nuk dëgjohet në Kuvendin apo Qeverinë e Kosovës, sepse rrallëherë marrin pjesë në seanca ose mbledhje.
Lista Serbe, e afërt me Partinë Progresive Serbe të presidentit serb Aleksandar Vuçiq, është partia e vetme që përfaqëson serbët në institucionet e Kosovës, gjegjësisht, i vetmi opsion opsion politik serb që merr pjesë në punën e institucioneve qendrore dhe lokale të Kosovës.
Pikërisht për këtë arsye, më 3 gusht, shoqëria civile nga radhët e komunitetit serb e ftoi Listën Serbe që të marrë përgjegjësinë mbi vete dhe të marrë pjesë në mënyrë aktive në punë, në mënyrë që përmes kanaleve institucionale t’i japë fund destabilitetit dhe të kontribuojë për paqen.
Tensionet e fundit në Kosovë u ngritën më 31 korrik, para fillimit të procesit të riregjistrimit të targave serbe me emërtimet e qyteteve të Kosovës në targa RKS (Republika e Kosovës), si dhe vendosjes së masave reciproke lidhur me letërnjoftimet që lëshohen nga organet serbe.
Si shenjë proteste, serbët lokalë në katër komuna në veri të Kosovës bllokuan rrugët me kamionë dhe automjete të tjera, ndërkaq Lista Serbe i falënderoi për këtë dhe i inkurajoi.
Ndërkohë, Qeveria e Kosovës, si përgjigje ndaj kërkesës së partnerëve ndërkombëtarë, vendosi të shtyjë për 30 ditë zbatimin e këtyre vendimeve, për shkak të dezinformatave që vinin nga Beogradi për situatën në terren.
“Lista Serbe nuk ka komunikim me qytetarët”
Igor Markoviq nga organizata joqeveritare Aktiv nga Mitrovica e Veriut, vlerëson se Lista Serbe është një “bojler që rrjedh” në raport me informacionet që vijnë nga Beogradi dhe se nuk bën pothuajse asgjë për të mbrojtur interesat e serbëve përmes institucioneve në Kosovë.
“Lista Serbe nuk i shfrytëzon institucionet në të cilat funksionon dhe të cilat i ka zgjedhur si kanal për artikulimin e interesave të komunitetit serb. Disi duket sikur Lista Serbe është në Serbi e jo në Kosovë”, thotë Markoviq.
Organizata joqeveritare Aktiv është një nga nënshkrueset e njoftimit, me të cilin i bëhet thirrje Listës Serbe që përveç komunikimit me Beogradin, të vendosë një kanal institucional të komunikimit me kryeministrin e Kosovës.
Igor Markoviq, po ashtu, thotë se përfaqësuesit e Listës Serbe në asnjë mënyrë nuk e kanë njoftuar popullatën lokale për vendimet e Qeverisë së Kosovës dhe as nuk ua kanë shpjeguar se për çfarë bëhet fjalë. Ai thekson se qytetarët pothuajse nuk kanë pasur asnjë informacion.
“Informatat e vetme që vinin nga përfaqësuesit e tyre legalë në institucionet e Kosovës, ishin të dobëta dhe me përmbajtje me karakter konflikti. Në vend se të ishin në Kuvend (të Kosovës), kur bisedohej për atë udhëzim administrativ, ata nuk morën pjesë aty. Është një hap që është dashur të përdoret, jo vetëm për qetësimin paraprak të tensioneve, por edhe për rregullimin më të mirë të asaj fushe”, konsideron ai.
Sipas tij, secila krizë në Kosovë ka ndikim të drejtpërdrejtë në shpërnguljen e pjesëtarëve të komunitetit serb, të cilët, siç thotë ai, janë nën presionin e pasigurisë së vazhdueshme.
Lista Serbe: Qëllim të vetëm kemi rrëzimin e Qeverisë së Kurtit
Radio Evropa e Lirë (REL) i është drejtuar Listës serbe me pyetjen se a do t’i dëgjojë thirrjet e shoqërisë civile për të rritur bashkëpunimin me kryeministrin e Qeverisë së Kosovës dhe për të luftuar për të drejtat e serbëve përmes institucioneve të Kosovës. Por, deri në publikimin e këtij teksti askush nga ky subjekt politik nuk është përgjigjur.
Megjithatë, Lista Serbe ka bërë një njoftim publik, më 3 gusht, për t’iu përgjigjur deklaratave të ministrit të Punëve të Brendshme të Kosovës, Xhelal Sveçla, i cili ka thënë se Lista Serbe është “zhvlerësuar politikisht” dhe se bashkëpunon me grupe kriminale.
Ndër të tjera, Lista Serbe ka deklaruar se nuk bashkëpunon me Qeverinë e Kosovës, në krye të së cilës është Albin Kurti, sepse ajo “punon kundër interesave të popullit serb” dhe se qëllimi politik i këtij subjekti politik është rrëzimi i kësaj qeverie.
Radio Evropa e Lirë i është drejtuar edhe Qeverisë së Kosovës me pyetjen se pse nuk ekziston bashkëpunim më i madh me përfaqësuesit politikë të serbëve në institucionet e Kosovës, por përgjigja nuk ka arritur.
Në Qeverinë aktuale të drejtuar nga Albin Kurti, Lista Serbe udhëheq Ministrinë për Komunitete dhe Kthim, por nuk është pjesë e koalicionit qeverisës. Në Kuvendin e Kosovës, kjo listë ka dhjetë ulëset e garantuara për komunitetin serb dhe po ashtu udhëheqë me të dhjetë komunat me shumicë serbe në Kosovë.
Lista Serbe është formuar në vitin 2013 me mbështetjen e Beogradit zyrtar. Që atëherë, gati se në të gjitha zgjedhjet e mbajtura në Kosovë, ajo ka fituar mbi 90 për qind të votave, ndërkohë që ka eliminuar tërësisht partitë tjera politike serbe.
Çfarë presin banorët lokalë nga Lista Serbe?
Stanko nga Mitrovica e Veriut pret që Lista Serbe t’i ndjekë udhëzimet e presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, dhe jo ato të kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti.
Megjithatë, ai konsideron se Lista Serbe do të duhej të punonte për uljen e tensioneve, atëherë ku ato ndodhin për shkak të vendimeve politike.
“Këtë duhet ta bëjnë (t’i ulin tensionet), por edhe të luftojnë atje (në institucionet e Kosovës). Por, nëse nuk munden, atëherë le t’i braktisin ato, çfarë duan më shumë atje”, thotë Stanko.
Edhe bashkëqytetari i tij, Radisha, mendon se Lista Serbe duhet të punojë në zbutjen e marrëdhënieve dhe qetësimin e tensioneve, në mënyrë që të mos përshkallëzohet situata.
“Presidenti ynë (i Serbisë, Aleksandar Vuçiq) thotë, ne kemi fituar ose do të fitojmë. Jo. Këtë nuk guxon as ai ta thotë. Duhet ngadalë dhe me qetësi, të flasë, të flasë dhe të flasë. Si fqinji me fqinj, si thonë, rreth kufirit. Ashtu duhet të bisedojmë ne. Me inate askush nuk ka krijuar kurrë asgjë. Në atë mënyrë nuk do të mund ta bëjë as këtu. Vetëm përmes rrugës paqësore gjithçka mund të zgjidhet”, thotë ai.
Serbët që jetojnë në anën jugore të lumit Ibër, e përkrahin më shumë bashkëpunimin mes Listës Serbe dhe Qeverisë së Kosovës, sepse besojnë se do të përfitojnë qytetarët.
Vesna nga Graçanica, komunë me shumicë serbe afër Prishtinës, thotë se përfaqësuesit politikë të serbëve duhet të bashkëpunojnë më shumë me Qeverinë e Kosovës për të evituar tensionet, sepse siç thotë ajo, paqja është parakusht themelor për një jetë më të mirë të qytetarëve.
“Duhet të ketë marrëveshje mes tyre (në mes të Listës Serbe dhe Qeverisë së Kosovës), që çdo gjë të jetë mirë, në të mirë të këtij populli, që të mbijetojë”, thotë Vesna.
Milani beson se qytetarët asnjëherë nuk kontribuojnë në ngritjen e tensioneve, por këtë e bëjnë politikanët nga radhët e komunitetit serb dhe shqiptar. Ai thekson se pikërisht politikanët janë ata që duhet të bashkëpunojnë për normalizimin e marrëdhënieve dhe përmirësimin e pozitës së serbëve në Kosovë.
“Populli nga të dyja palët (serbët dhe shqiptarët) do të duhej të kuptonte se ato(konfliktet) duhet të ndalen, sepse ne kemi jetuar së bashku. Ndërkaq, për faktin pse u grindëm, fajtorë janë ata (politikanët), jo ne”, vlerëson ai.
Dialogu si e vetmja zgjidhje për tejkalimin e krizës
Ambasadori amerikan në Kosovë, Jeffrey Hovenier, më 4 gusht, ka biseduar me kryetarin e Listës Serbe, Goran Rakiq, për zhvillimet e fundit në veri të Kosovës, ku jeton popullata shumicë serbe. Ai ka theksuar rëndësinë e shmangies së përshkallëzimit të situatës.
Ambasadori Hovenier ritheksoi qëndrimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA), se vendimi i Qeverisë së Kosovës për vendosjen e masave reciproke ndaj Serbisë, është në harmoni me Marrëveshjen e Brukselit, të cilën Prishtina dhe Beogradi e nënshkruan në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve.
Me Hovenierin është pajtuar edhe kryetari i Listës Serbe, Rakiq, i cili është edhe ministër për Komunitete dhe Kthim në Qeverinë e Kosovës.
Në një komunikatë të veçantë, ai ka thënë se kriza e ndodhur ditëve të kaluara mund të zgjidhet përmes dialogut, si dhe duke respektuar plotësisht nevojat elementare, kur është fjalë për funksionimin normal të serbëve.
Rakiq ka thënë gjithashtu se Lista Serbe do të jetë një partner konstruktiv në vendimmarrje dhe se kriza që ekziston sot mund të tejkalohet vetëm me vullnetin e sinqertë të të gjitha palëve.
Pse ndodhi kriza?
Më 29 qershor, Qeveria e Kosovës mori vendim që të fillojë procesin e ri-regjistrimit të targave serbe me emërtimet e qyteteve të Kosovës në targa RKS (Republika e Kosovës), që nga 1 gushti.
Vendimi i referohet edhe vendosjes së masave reciproke për letërnjoftimet e lëshuara nga autoritetet serbe.
Mirëpo, në prag të fillimit të zbatimit të këtij vendimi, më 31 korrik, serbët lokalë në katër komuna në veri të Kosovës, në shenjë proteste, bllokuan rrugët me kamionë dhe vetura të tjera.
